Spraak
Een nasaliteitsstoornis speelt wanneer de klank van de spraak afwijkend is. De spraak klinkt dan teveel of juist te weinig door de neus.
Tijdens het spreken worden de meeste klanken door de mond gevormd. Het zachte gehemelte trekt op en daardoor wordt de mondholte aan de achterzijde afgesloten. Zo ontsnapt er geen lucht door de neus. Alleen bij de klanken /m/, /n/ en /ng/ wordt deze afsluiting niet gemaakt. Dit zijn de zogenaamde nasale klanken. Er zijn drie soorten nasaliteitsstoornissen:
- Er ontsnapt teveel lucht via de neus bij de klanken die normaal alleen met de mond gevormd worden. De oorzaak kan een schisis, een te kort gehemelte of verminderde spierkracht zijn.
- Er ontsnapt geen lucht via de neus. Dit klinkt als een “verkouden” spraak. De oorzaken kunnen zijn: een scheef neustussenschot , een neuspoliep, een vergrote neusamandel of gezwollen neusslijmvliezen.
- Er is een combinatie van vorm 1 en 2: de gemengde neusspraak.
Ik ga na of een verwijzing naar de K.N.O.-arts noodzakelijk is. Als chirurgisch ingrijpen niet noodzakelijk is, bestaat de behandeling uit het activeren van gehemeltespieren, het aanleren van een energieke uitspraak en/of het leren gebruiken van de neusweg/mondweg.
Spreken met onjuiste tongplaatsing (in de volksmond “slissen”) komt voor bij een zwakke tongmotoriek en ook bij een onjuist gevormd tongriempje. De tong wordt dan tussen of tegen de tanden en kiezen geplaatst en te weinig gelift tijdens het spreken. De spraak klinkt dan zwak. Dit komt veel voor bij de s en de z, maar ook zeker bij de t, d, n, l en r.
Ik zal zeker nagaan of er medische problemen zijn die deze manier van spreken beïnvloeden. Wanneer vastgesteld is dat deze er niet zijn, zal er gewerkt worden aan activatie van de tongspier en het juist leren plaatsen van de tongpunt en de tongranden.
Asymmetrisch spreken is een vorm van spreken waarbij de spieren links en rechts niet even actief worden ingezet. De lippen bewegen dan halfzijdig en/of de tong wordt niet centraal geplaatst en/of de onderkaak schuift naar links of rechts tijdens het spreken.
Ik zal zeker nagaan of er medische problemen zijn die deze manier van spreken beïnvloeden. Wanneer vastgesteld is dat deze er niet zijn, zal er gewerkt worden aan activatie van spieren en het werken aan symmetrie. Daarbij zal veel voor de spiegel gesproken worden.
Spreken met weinig kaakbeweging (in de volksmond: “mompelen”) geeft een onverstaanbare of moeilijk verstaanbare spraak. Soms gaat dit samen met pijn aan de spieren rond het kaakgewricht of spierzwakte en is er een medische oorzaak. Soms heeft deze vorm van spreken zijn oorzaak in een vorm van verlegenheid (niet gehoord willen worden). Maar soms is er geen reden te bedenken waarom iemand deze manier van spreken aanneemt.
Ik zal zoeken naar de oorzaak en deze overleggen met de patiënt. In de meeste gevallen zal gewerkt worden aan bewustwording van de verminderde verstaanbaarheid, activatie van de houding en de spieren nodig om te articuleren.
Schisis geeft problemen met eten en drinken en spreken. Ik ben extra geschoold in de medische achtergronden en het onderzoeken en het behandelen van deze problematiek.
Behandeling richt zich op het zoeken naar oplossingen bij problemen met eten en drinken en het verbeteren van de spraakverstaanbaarheid en het wegnemen van compensatietechnieken.